مجله خانواده ی روسی مانا

در این پست ساختنی طرز ساخت گیتار الکتریک را یاد می‌گیرید. قطعاً ساخت آلات موسیقی به ابزار خاصی نیاز دارد اما سعی کرده ایم تا حد امکان از ابزاری استفاده کنیم که در اکثر کارگاه‌ها پیدا میشوند. متاسفانه نمی‌توان گفت که با ابزار معمولی و دستی هم می‌توانید یک گیتار الکتریک با همین کیفیت بسازید اما ” کار نشد نداره “. اگر در نجاری حرفه ای باشید، می‌توانید با کمی‌زحمت بیشتر و ساده تر کردن طراحی با معمولی ترین ابزار هم یک گیتار الکتریک بسازید.

ساخت گیتار الکتریک زمان و هزینه نسبتاً زیادی میبرد

در این پست طرز ساخت قسمت‌های مختلف گیتار الکتریکی را می‌خوانید؛ از طرز ساخت بدنه تا سیم کشی قطعات الکترونیکی ساخت دسته و رودسته.

گام اول : طرح مورد نظرتان را پیدا کنید

طرحی که انتخاب می‌کنید، خیلی موارد را تحت تاثیر قرار میدهد

قبل از هر چیز باید الگو و طرح مورد نظرتان برای ساخت گیتار را پیدا کنید. بهترین منبع برای پیدا کردن طرح، اینترنت است. هزاران طرح و الگوی مختلف در اینترنت وجود دارد که می‌توانید از بین آنها یکی را انتخاب کنید. البته برخی از این طرح‌ها تجاری هستند. در این زمینه کتاب‌های خوبی هم وجود دارد.

دقت کنید که طرح و پیچیدگی‌های آن با مهارت‌ها و ابزاری که در اختیار دارید، تناسب داشته باشد.

گام دوم : چوب را انتخاب کنید

کارکرد چوب از زیبایی آن مهمتر است

بدنه گیتاری که در تصاویر می‌بینید با چوب اش سفید، دسته آن با چوب ماهون و رودسته هم از چوب بلسان ساخته شده است. انتخاب چوب به سلیقه خودتان بستگی دارد و میتوانید تقریباً از هر نوع چوبی استفاده کنید.

هنگام انتخاب چوب در نظر داشته باشید که جنس چوب بدنه نباید ارتعاش را به سادگی جذب کند. همچنین اگر چوب بدنه روکش داشته باشد، باید جهت حلقه‌های رشد را تغییر بدهید تا چوب سالم بماند. ابعاد چوبی که برای ساخت بدنه انتخاب می‌کنید باید حداقل ۵۰٫۸ در ۳۵٫۵ در ۴٫۴ سانتیمتر باشد.

قسمت دسته گیتار هم باید بصورت شعاعی اره بشود تا تاب و انحراف پیدا نکند.

چوبی که برای ساخت رودسته انتخاب می‌کنید باید بقدری محک و بادوام باشد که در اثر استفاده مداوم سیم‌ها روی آن شیار نیاندازید.

همانطور که در تصویر بالا می‌بینید دو الگوی ساخته شده از تخته چندلا هم داریم که در مراحل بعد از آن استفاده می‌کنیم.

گام سوم : بدنه را از چوب ببرید

یک الگو بسازید و بدنه را ببرید

طراحی و ساخت یک الگو با تخته چندلا کار بریدن و شکل دادن به بدنه گیتار الکتریک را ساده تر میکند. با استفاده از این الگو کشیدن حد فاصل بدنه، پل، حفره قطعات الکترونیک و سوراخ‌های پیکاپ ساده تر میشود.

الگویی که ساخته اید را روی چوب بگذارید و دور آن را با مدا بکشید. با اره مویی یا اره معمولی روی خط حرکت کنید و چوب را ببرید. چون این نوع اره‌های دستی نمی‌توانند برش‌های عمودی را خوب دربیاورند یک حاشیه ۶ میلیمتری در نظر بگیرید تا چوب تان هدر نرود.

گام چهارم : بدنه را شکل بدهید

اگر تا حالا الگوی بدنه را نساخته اید، دست بکار شوید و یکی درست کنید چون کارتان در این مرحله بدون الگو راه نمی‌افتد.

الگو را به چوبی که بریده اید پیچ کنید. پیچ‌ها را در قسمت‌های دسته و پل قرار دهید چون بعداً کنده کاری می‌شوند. حالا با یک روتر میزی را آماده کنید و یک مته صاف ۵ سانتیمتری به آن وصل کنید. به قسمت بالای مته هم یک بلبرینگ توپی ببندید. این بلبرینگ دور بدنه حرکت میکند و هدایت آن را راحت تر میکند. با روتر روی بدنه گیتار الکتریک کار کنید تا دقیقاً شبیه و هم اندازه الگو بشود.

گام پنجم : بدنه گیتار را زیباتر کنید

الگو را از بدنه جدا کنید و لبه‌های چوب را با سنباده گرد کنید. اگر ابزار حرفه ای مخصوص گرد کردن لبه را داشته باشید کارتن تمیزتر میشود اما همینکار را می‌توانید با سوهان و سنباده هم انجام دهید.

بیشتر گیتارهای الکتریک یک سطح اریب در لبه بالایی بدنه دارند که حرکت بازوی نوازنده را ساده تر میکند. برای شکل دادن این قسمت گیتار از سنباده و سوهان استفاده کنید.

پشت بدنه هم یک سطح اریب دیگر بزنید که قفسه سینه تان در حین نوازندگی کبود نشود. ابتدا اندازه سطح اریب را مشخص کنید و سپس با سوهان و سنباده آن را شکل بدهید.

گام ششم : حفره قطعات الکترونیکی را ببرید

قطعات الکترونیکی این گیتار داخل یک شیار که جلوی بدنه ایجاد میشود، قرار می‌گیرند. می‌توانید از مته Forstner برای جدا کردن قسمت‌های اضافی چوب استفاده کنید و حفره را با اسکنه شکل بدهید. برای صاف کردن لبه‌ها از روتر استفاده کنید.

حفره پیکاپ را هم می‌توانید با همین روش ایجاد کنید.

اگر نوع پلی که در طرح تان استفاد شده اجازه میدهد، میتوانید حفره پل را هم در همین مرحله ایجاد کنید. این حفره از طریق یک برش مستقیم ایجاد میشود و به همین خاطر لزومی‌ندارد نگران عمق حفره باشید.

اگر پل گیتار به جلوی بدنه پیچ میشود، نیازی به ایجاد حفره ندارید.

گام هفتم : حفره پل ویبراتو را ایجاد کنید

ممکن است طرح گیتارتان طوری باشد که نیاز به سوراخ ویبراتو نداشته باشید

کارتان را از برش پل شروع کنید و یا یک روتر این سوراخ مستطیل را شکل را در پشت بدنه گیتار ایجاد کنید. به این قسمت گیتار چند فنر اضافه می‌کنیم تا افکت ویبراتو ایجاد شود.

اگر طرحی که انتخاب کرده اید سیستم ویبراتو ندارد یا ویبراتو جلوی گیتار قرار دارد، این مرحله از ساخت گیتار الکتریک را در کنید.

گام هشتم : دسته و سر دسته را ببرید

دسته و قسمت بالای آن از یک نوع چوب بریده میشوند. برای ساخت این دو تکه کافی است تخته را با کمی‌زاویه ببرید، قسمت کوچکتر را برگردانید و آن را به پشت بورد بچسبانید.

برای بریدن این قطعه از اره رومیزی و یک دسته استفاده کنید. دقت کنید که دسته زاویه مناسب داشته باشد تا بتواند چوب را سرجایش نگه دارد.

گام نهم : شیار Truss Rod را ببرید

Truss Rod یک قطعه مکانیکی داخل دسته گیتار است که میزان کشش را کنترل میکند و نمی‌گذارد دسته بعد از قرار دادن سم‌ها بیش از حد خم بشود.

اندازه Truss Rod را از روی طرح مشخص کنید و آن را با فواصل مناسب روی قسمت جلوی دسته بکشید. با روتر میزی و یک مته صاف، این شیار را در طول دسته ببرید. دسته گیتار به هیچ وجه نباید در حین کار تکان بخورد چون دقیق بودن این شیار خیلی مهم است.

گام دهم : Truss Rod و رودسته را مونتاژ کنید

حالا می‌توانید Truss Rod را با چسب اپوکسی داخل شیار بچسبانید. اگر می‌خواهید قسمت بالای دسته را با روکش بپوشانید، حالا وقتش است.

سردسته را در ابعاد مناسب ببرید (ابعاد را کمی‌بزرگتر در نظر بگیرید و چون در ادامه این قطعه را سنباده خواهیم زد). یک تیغ کاملاً تیز داخل اره مویی بگذارید و چند شیار روی سردسته ببرید. دقت کنید که شیارها در جای مناسب قرار داشته باشند. فاصله بین شیارها به اندازه دسته بستگی دارد. احتمالاً می‌توانید اطلاعات بیشتر را در سایت یا کتابی که طرح را از آن دریافت کرده اید، پیدا کنید. شاید هم در خود طرح اطلاعات لازم وجود داشته باشد.

مونتاژ سردسته حساس ترین قسمت کار است چون اندازه‌ها باید کاملاً دقیق باشند. همین فاصله‌ها هستند که باعث میشوند نت‌ها خراب بشوند و گیتار صدای ناموزون بدهد.

وقتی کارتان تمام شد، می‌توانید سردسته را به دسته گیتار الکتریک بچسبانید.

گام یازدهم : اندازه دسته را درست کنید

حالا که سردسته را به دسته گیتار چسبانده اید، می‌توانید با اره مویی دسته را به شکل نهایی اش دربیاورید. فقط کافی است اره را دور سردسته (که در ابعاد اصلی بریده شده) حرکت بدهید.

سردسته و دسته را بصورت همزمان سنباده بزنید تا لبه‌های آنها کاملاً تراز و یک سطح بشود.

گام دوازدهم : سردسته را آماده کنید

در این مرحله باید تخته سردسته را کمی‌برجسته کنید. برای اینکار یک دسته چوبی مقعر با شعاع مناسب بسازید و کمی‌کاغذ سنباده به آن وصل کنید. حالا این دسته را روی سردسته بکشید تا شکل برجسته مورد نظرتان ایجاد بشود.

حتماً در طول این مرحله ماسک بزنید چون خاک اره برای ریه بسیار مضر است.

حالا باید کمی‌زرق و برق به گیتار الکتریک تان اضافه کنید. می‌توانید با یک روتر مناسب چند سوراخ روی سردسته بزنید و داخل آن دیسک‌های برق بگذارید. این قسمت را به بخش هنرمند مغزتان بسپارید و هر طرحی که می‌خواهید روی سردسته پیاده کنید. فقط حواستان باشد تغییراتی که ایجاد می‌کنید، کارایی اصلی سردسته را تحت تاثیر قرار ندهد.

گام سیزدهم : سوراخ‌های کلیدهای تنظیم را دریل کنید

دوباره با تخته چندلا یک الگو بسازید و با کمک آن سوراخ‌ها را روی قسمت بالای دسته دریل کنید. معمولاً به همراه کلیدهای تنظیم کننده پیچ‌های مخصوص هم فروخته میشود. کلیدها را با این پیچ‌ها داخل سوراخ‌ها ببندید.

گام چهاردهم : پشت دسته را شکل بدهید

برای شکل دادن پشت دسته به پره تراش نیاز داریم. با استفاده از این ابزار می‌توانید روی قسمت‌هایی کار کنید که دست تان به آنها نمیرسد.

برای کنترل شکل قسمت بالا و پایین دسته میتوانید با کارتن یک دسته بسازید و از آن در حین کار استفاده کنید.

حواستان باشد که لایه‌های زیادی از چوب را جدا نکنید چون truss rod فاصله زیادی با پشت دسته ندارد.

گام پانزدهم : پرده‌ها را ببرید و بچسبانید

پرده‌های گیتار معمولاً بصورت یک میله دراز فروخته میشوند و خودتان باید آنها را ببرید و خم کنید.

برای اینکه بتوانید همه پرده‌ها را با یک شعاع ثابت خم کنید، باید سه چرخ چوبی – شبیه چیزی که در تصویر اول می‌بینید – بسازید. دقت کنید که انحنای این چرخ‌ها باید کمی‌بیشتر از سردسته باشد.

پرده‌ها را کمی‌بلندتر از عرض دسته ببرید و پشت هر کدام از آنها کمی‌چسب فوری بزنید. خیلی سریع و با کمک چکش پرده‌ها را سرجایشان بچسبانید.

حالا لبه‌های پرده‌ها را سوهان بزنید و اریب کنید تا دست تان روی آنها راحت تر باشد.

کمی‌روغن لیمو به سردسته بزنید تا کثیفی دست تان را بخودش نگیرد. قسمت بالا و پشت دسته را هم با چند لایه پلی اورتان بپوشانید.

گام شانزدهم : پرده‌ها را تنظیم کنید

بعد از اینکه پرده‌ها را نصب کردید، امکان دارد برخی از آنها بالاتر از بقیه قرار بگیرند. برای حل این مشکل، یک تکه فلز یا چوب صاف و بلند بردارید و روی آن سنباده بچسبانید. حالا این چوب را روی پرده‌ها بکشید تا هم اندازه شوند.

وقتی همه پرده‌ها با هم تراز شدند، باید آنها را به شکل اولشان برگردانید. می‌بینید که بین پرده‌ها چسب زده ایم تا به چوب سردسته آسیب نرسد. حالا می‌توانید با سوهان روی پرده‌ها کار کنید و به آنها شکل بدهید.

گام هفدهم : یک مهره بسازید

معمولاً این قطعه از جنس استخوان یا عاج ساخته میشود

برای ساخت مهره تقریباً می‌توانید از هر متریالی که به اندازه کافی مقاوم باشد، استفاده کنید. بیشتر مهره‌هایی که در سازها استفاده می‌شوند از جنس پلاستیک، استخوان یا شاخ حیوانات هستند.

مهره ای که در تصویر می‌بینید از عاج فیل درست شده است. البته می‌دانیم پیدا کردن عاج فیل سخت است و شما هم لزوماً نباید از عاج استفاده کنید. همانطور ه گفتیم کافی است مهره به اندازه کافی محکم باشد.

وقتی بخواهید سیم‌ها را وصل کنید، باید محل تماس آنها با مهره را علامت بزنید و چند شیار روی مهره درست کنید تا سیم‌ها درون آنها قرار بگیرند.

گام هجدهم : قطعات الکترونیکی را آماده کنید

مدار الکترونیکی بستگی به نوع پیکاپی دارد که انتخاب کرده اید و چند عامل دیگر دارد. بهترین کار این است که وقتی طرح را انتخاب می‌کنید، مطمئن شوید مدار مناسب طرح هم ارائه شده است.

قطعات الکترونیکی مورد نیاز برای ساخت مدار معمولاً بصورت یک بسته فروخته میشوند. محتویات بسته‌ها هم متفاوت است و به نوع مداری که انتخاب کرده اید، بستگی دارد.

گام نوزدهم : قطعات الکترونیکی را سیم کشی کنید

می‌توانید حفره‌های مختلف را با استفاده از مته چال زن ۶ میلیمتری بهم وصل کنید. دقت کنید که حفره جک باید به حفره قطعات الکترونیکی وصل بشود. پیکاپ‌ها را هم با دو سوراخ زیر سطح بدنه به قطعات الکترونیکی وصل کنید.

گام بیستم : بدنه را روغن کاری کنید

بدنه گیتار الکتریک را رنگ یا روغن بزنید

اول همه سخت افزارها را از بدنه جدا کنید.
حالا روی بدنه را یک لایه روغن گردو بزنید. اگر نمی‌خواهید طرح خود چوب را حفظ کنید می‌توانید بدنه را رنگ کنید. می‌توانید از رنگ‌های نیمه شفاف که طرح خود چوب را هم حفظ می‌کنند، استفاده کنید.

برای محافظت از چوب هم در نهایت یک لایه موم روی آن بزنید.

گام بیست و یکم : قطعات الکترونیکی، پیکاپ‌ها و پل را مونتاژ کنید

حالا مجدداً قطعات الکترونیکی را داخل حفره‌های مربوطه قرار دهید. دسته را با چهار پیچ به بدنه گیتار الکتریک وصل کنید. در نهایت هم قسمت پل ویبراتو را بپوشانید و سیم‌ها را وصل کنید.

حالا می‌توانید فنرها را به پل وصل کنید.

گیتار الکتریک آماده است

گیتارتان آماده است. بسته به اینکه از چه نوع چوبی استفاده کنید، ممکن است وزن گیتار کمی‌زیاد باشد اما صدای آن عالی است و بخاطر نزدیک بودن سیم‌ها به دسته نواختنش هم ساده تر است.

ساخت گیتار الکتریک زمان و هزینه نسبتاً زیادی میبرد اما بسیار لذت بخش است و شما را خسته نمیکند.